DİSİPLİN CEZASI VERİLEBİLMESİ İÇİN HANGİ SÜRELERİN GEÇMEMİŞ OLMASI GEREKİR?

DİSİPLİN CEZASI VERİLEBİLMESİ İÇİN HANGİ SÜRELERİN GEÇMEMİŞ OLMASI GEREKİR?

Disipline aykırı fiil ve hallerinden dolayı Devlet memurları hakkında ceza verilebilmesi için, bazı sürelerin geçirilmemiş olması gerekmekte olup, söz konusu süreler geçirildikten sonra ise memura disiplin cezası verilemeyecektir.

Disiplin cezası hangi memura uygulanmaz?

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ; Kanunun 1. maddesinin birinci fıkrasında sayılan kurum ve kuruluşlarda çalışan memurlar hakkında uygulanır. Birinci maddenin iki ve üçüncü fıkralarında sayılan görevliler özel yasaları hükümlerine tabidirler.

DİSİPLİN CEZALARI RAKIMINDAN 657 SAYILI KANUNUN KAPSAMI

Ancak, birinci maddenin üçüncü fıkrası kapsamında yer alan Devlet memurlarından bazıları malı yönden yasanın ek geçici maddeleri ile bu yasaya tâbi tutulmuşlardır.

Fakat mali yönden 657 sayılı kanununun ek geçici maddeleri ile bu yasaya bağlı olan memurlar disiplin cezaları yönünden bu yasaya tabi değillerdir. Hangi memurların bu yasaya bağlı olduğu kanunun birinci maddesinde gösterildiği ayrıca bu kanuna tabi olmayıp da , disiplin işlemleri yönünden bağlılıkları özel kanunlarında belirtilen kuruluş ve kurumlar memurları da vardır.

Bu durumda 657 sayılı kanunda yer alan disiplin hükümlerinin hangi memurlar hakkında uygulanıp , hangilerine uygulanamayacağını kanunun birinci maddesini de dikkate alarak belirtmeye çalışalım.

1- DİSİPLİN HÜKÜMLERİ BAKIMINDAN DEVLET MEMURLAR KANUNUNA TABİ MEMURLAR

Kanunun birinci maddesinde sayılan kurum ve kuruluşlarda çalışan memurlar, teşkilât yasalarında bu yönde hüküm yoksa 657 sayılı Kanunun disiplin cezalarını düzenleyen hükümlerine tabidirler.
657 sayılı Kanunun 125 inci maddesinin son fıkrasına göre , özel yasaların disiplin suçları ve cezalarına ilişkin hükümleri saklıdır. Buradaki "özel kanun"dan amaç , 657 sayılı Yasanın kapsamında bulunan memurlar hakkında uygulanan özel örgüt kanunlarıdır.

Bu memurlar disiplin cezasını gerektiren bir suç işledikleri takdirde teşkilat kanunların da disiplin cezalarına ilişkin hükümler varsa bu hükümlere göre ceza görürler. Aksi halde 657 sayılı Kanunun bu konudaki hükümlerine tabidirler.
657 sayılı Kanunun 125 inci maddesinin saklı tuttuğu hükümler, sadece disiplin suç ve cezalarına ilişkin hükümlerdir. Disiplin kurulları, soruşturma usulleri, itiraz ve saireye ilişkin hükümler saklı tutulmamıştır.
657 sayılı Kanununa tabi memurlar hakkında, disiplin cezaları, teşkilat yasalarıyla değil de, Tüzük ve Yönetmeliklerle düzenlenmiş olduğu takdirde, bu halde , 657 sayılı Yasanın yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bunların yürürlükten kalkmış olması gerekir. Tüzük ya da Yönetmeliklerle düzenlenmiş bulunan disiplin cezalarının uygulanma olanağı bulunmamaktadır. Zira, saklı tutulan özel kanun hükümleri olup Tüzük ya da Yönetmelik hükümleri değildir.76

2- DİSİPLİN HÜKÜMLERİ BAKIMINDAN DEVLET MEMURLARI KANUNA TABİ OLMAYAN MEMURLAR

657 sayılı Yasanın 1inci maddesinin son fıkrasında sayılan kurum ve kuruluşlarda
görevli memurlar bu kanuna tabi olmadıklarından disiplin hükümlerinin de bunlar
hakkında uygulanma olanağı yoktur. Ancak, bu kurum ve kuruluşların özel yasalarında 657 sayılı Kanuna göndermede bulunuluyorsa yalnız göndermede bulunulan hükümler uygulanabilecektir.

Bunlar dışında 657 sayılı Kanunun 125 inci maddesinin son fıkrasına göre , yasaya tabi olmakla beraber ,özel kanunlarında disiplin hükümleri bulunan memurlar da bu yasaya tabi değildirler.

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu, disiplin cezası verilmesine ilişkin olarak; soruşturma zamanaşımı ve ceza verme zamanaşımı süreleri belirlemiştir. Bu nedenle, işlediği bir fiil veya halden dolayı memura disiplin cezası verilebilmesi, bu zamanaşımı sürelerine uyulmasını da zorunlu kılmaktadır.

Soruşturma zamanaşımı

Soruşturma zamanaşımı, memurun işlediği ileri sürülen fiil veya hale karşılık gelen disiplin cezasına göre farklı süreler şeklinde belirlenmiştir.

Kanunda yer alan düzenlemeye göre;

*Uyarma, kınama, aylıktan kesme veya kademe ilerlemesinin durdurulması cezalarından birini gerektiren fiil veya hallerde, söz konusu fiil veya halin işlendiğinin öğrenildiği tarihten itibaren 1 ay içinde disiplin soruşturmasına başlanması gerekir.

*Devlet memurluğundan çıkarma cezası gerektiren fiil veya hallerde, söz konusu fiil veya halin işlendiğinin öğrenildiği tarihten itibaren 6 ay içinde disiplin kovuşturmasına başlanması gerekir.

Bu süreler geçtikten sonra, herhangi bir fiil veya hali işlediği gerekçesiyle memur hakkında disiplin soruşturması veya kovuşturması başlatılamaz ve söz konusu fiil veya halden dolayı memura disiplin cezası verilemez.

Ceza verme zamanaşımı

İşlediği ileri sürülen bir fiil veya halden dolayı, süresi içinde başlanan soruşturma veya kovuşturmaya istinaden, memur hakkında disiplin cezası verilmesi belli bir süre şartına bağlanmıştır.

657 sayılı Kanunda yer alan düzenlemeye göre, disiplin cezası verilmesini gerektiren bir fiil veya halden dolayı memura ceza verilebilmesi için, söz konusu fiil veya halin işlendiği tarihten itibaren iki yıl geçmemiş olması gerekmektedir.

İşlendiği tarihten itibaren 2 yıl süre geçmiş olan bir fiil veya halden dolayı (süresi içinde soruşturmaya başlanmış olsa bile) memur hakkında ceza verilemez.

Öte yandan, soruşturma zamanaşımına veya ceza verme zamanaşımına uğrayan bir fiil veya halden dolayı, memur hakkında başka bir disiplin cezası verilmesi yoluna da gidilemez.

Bilindiği üzere Kamu hizmetlerinin gereği gibi yürütülmesini sağlamak amacı ile  kanunların,  tüzüklerin  ve yönetmeliklerin  Devlet memuru  olarak  emrettiği  ödevleri yurt içinde veya dışında yerine getirmeyenlere, uyulmasını zorunlu kıldığı hususları yapmayanlara, yasakladığı işleri yapanlara durumun niteliğine ve ağırlık derecesine göre 657 Sayılı Kanunun 125 inci maddede sıralanan disiplin cezalarından birisi verilmektedir.

1-Devlet memurlarına verilen disiplin cezaları nelerdir?

-Uyarma,

-Kınama,

-Aylıktan kesme cezası,

-Kademe ilerlemesinin durdurulması,

-Devlet memurluğundan çıkarılma cezası,

2-Disiplin cezası bitmeden tekrar disiplin cezası uygulanan memur hakkında nasıl bir işlem uygulanır?

Disiplin cezası verilmesine sebep olmuş bir fiil veya halin cezaların özlük dosyasından silinmesine ilişkin süre içinde tekerrüründe bir derece ağır ceza uygulanır. Aynı derecede cezayı gerektiren fakat ayrı fiil veya haller nedeniyle verilen disiplin cezalarının üçüncü uygulamasında bir derece ağır ceza verilir.

3-Geçmişte başarılı olan memurlar disiplin cezalarında indirim alır mı?

Geçmiş hizmetleri sırasındaki çalışmaları olumlu olan ve ödül veya başarı belgesi alan memurlar için verilecek cezalarda bir derece hafif olanı uygulanabilir

4-Aylıktan kesme cezası verilen memurdan aylığının ne kadarı kesilir?

Öğrenim durumları nedeniyle yükselebilecekleri kadroların son kademelerinde bulunan Devlet memurlarının, kademe ilerlemesinin durdurulması cezasının verilmesini gerektiren hallerde, brüt aylıklarının ¼’ü – ½’si kesilir ve tekerrüründe görevlerine son verilir.

5-Disiplin cezalarını vermeye yetkili amirler kimlerdir?

disiplin cezası memur aylıktan kesme

Uyarma, kınama ve aylıktan kesme cezaları disiplin amirleri tarafından; kademe ilerlemesinin durdurulması cezası, memurun bağlı olduğu kurumdaki disiplin kurulunun kararı alındıktan sonra,  atamaya yetkili amirler il disiplin kurullarının kararlarına dayanan hallerde Valiler tarafından verilir.

Devlet memurluğundan çıkarma cezası amirlerin bu yoldaki isteği üzerine, memurun bağlı bulunduğu kurumun yüksek disiplin kurulu kararı ile verilir.

6-Disiplin cezalarının uygulanma zaman aşımı süresi

a) Uyarma, kınama, aylıktan kesme ve kademe ilerlemesinin durdurulması cezalarında bir ay içinde disiplin soruşturmasına,

b) Memurluktan çıkarma cezasında altı ay içinde disiplin kovuşturmasına,

Başlanmadığı takdirde disiplin cezası verme yetkisi zamanaşımına uğrar.

Disiplin cezasını gerektiren fiil ve hallerin işlendiği tarihten itibaren  nihayet iki yıl içinde disiplin cezası verilmediği takdirde ceza verme yetkisi zamanaşımına uğrar. 

7-Disiplin cezalarında karar süresi

Disiplin amirleri uyarma, kınama ve aylıktan kesme cezalarını soruşturmanın tamamlandığı günden itibaren 15 gün içinde vermek zorundadırlar.

Kademe ilerlemesinin durdurulması cezasını gerektiren hallerde soruşturma dosyası, kararını bildirmek üzere yetkili disiplin kuruluna 15 gün içinde tevdi edilir. Disiplin kurulu, dosyayı aldığı tarihten itibaren 30 gün içinde soruşturma evrakına göre kararını bildirir.

 Memurluktan çıkarma cezası için disiplin amirleri tarafından yaptırılan soruşturmaya ait dosya, memurun bağlı bulunduğu kurumun yüksek disiplin kuruluna tevdiinden itibaren azami altı ay içinde bu kurulca, karara bağlanır.

8-Hakkında memurluktan çıkarılma kararı verilenler dosyasını inceleyebilir mi?

Hakkında memurluktan çıkarma cezası istenen memur, soruşturma evrakını incelemeye, tanık dinletmeye, disiplin kurulunda sözlü veya yazılı olarak kendisi veya vekili vasıtasıyla savunma yapma hakkına sahiptir

9-Devlet memuruna disiplin cezalarına karşı kendisini savunma hakkı verilir mi?

Devlet memuru hakkında savunması alınmadan disiplin cezası verilemez.

Soruşturmayı yapanın veya yetkili disiplin kurulunun 7 günden az olmamak üzere verdiği süre içinde veya belirtilen bir tarihte savunmasını yapmayan memur, savunma hakkından vazgeçmiş sayılır.

10-Cezai kovuşturma ile disiplin kovuşturması aynı anda yürütülebilir mi?

 Aynı olaydan dolayı memur hakkında ceza mahkemesinde kovuşturmaya başlanmış olması, disiplin kovuşturmasını geciktiremez.

Memurun ceza kanununa göre mahkum olması veya olmaması halleri, ayrıca disiplin cezasının uygulanmasına engel olamaz. 

11-Disiplin cezaları ne zaman uygulanır

Disiplin cezaları verildiği tarihten itibaren hüküm ifade eder ve derhal uygulanır.

Aylıktan kesme cezası, cezanın veriliş tarihini takip eden aybaşında uygulanır.

Verilen disiplin cezaları üst disiplin amirine, Devlet memurluğundan çıkarma cezası ayrıca Devlet Personel Başkanlığına bildirilir.

12-Disiplin cezası alanlar hangi kadrolara atanamaz

Aylıktan kesme cezası ile tecziye edilenler 5 yıl, kademe ilerlemesinin durdurulması cezası ile tecziye edilenler 10 yıl boyunca daire başkanı kadrolarına, daire başkanı kadrosunun dengi ve daha üstü kadrolara, bölge ve il teşkilatlarının en üst yönetici kadrolarına, düzenleyici ve denetleyici kurumların başkanlık ve üyeliklerine, vali ve büyükelçi kadrolarına atanamazlar.

13-Disiplin cezaları bir süre sonra özlük dosyalarından silinebilir mi?

Devlet memurluğundan çıkarma cezasından başka bir disiplin cezasına çarptırılmış olan memur uyarma ve kınama cezalarının uygulanmasından 5 sene, diğer cezaların uygulanmasından 10 sene sonra atamaya yetkili amire başvurarak, verilmiş olan cezalarının özlük dosyasından silinmesini isteyebilir.

Memurun, yukarıda yazılan süreler içerisindeki davranışları, bu isteğini haklı kılacak nitelikte görülürse, isteğinin yerine getirilmesine karar verilelerek bu karar özlük dosyasına işlenir.

14-Disiplin cezalarına itiraz edilebilir mi?

Disiplin amirleri tarafından verilen uyarma, kınama ve aylıktan kesme cezalarına karşı disiplin kuruluna, kademe ilerlemesinin durdurulması cezasına karşı yüksek disiplin kuruluna itiraz edilebilir.

İtirazda süre, kararın ilgiliye tebliği tarihinden itibaren yedi gündür. Süresi içinde itiraz edilmeyen disiplin cezaları kesinleşir.

İtiraz mercileri, itiraz dilekçesi ile karar ve eklerinin kendilerine intikalinden itibaren otuz gün içinde kararlarını vermek zorundadır.

İtirazın kabulü hâlinde, disiplin amirleri kararı gözden geçirerek verilen cezayı hafifletebilir veya tamamen kaldırabilirler.

15-Disiplin cezalarına karşı yargı yoluna başvurulabilir mi?

Disiplin cezalarına karşı idari yargı yoluna başvurulabilir.